Студенттік өмір – бұл жастардың ақыл-ой және физикалық күш салуға тура келетін шешуші кезең. Сондықтан Қарағанды тамақтандыру және сервис колледжінде 26 қаңтар күні арнайы пәндер оқытушысы Чайка Л.Г., өндірістік оқыту шебері Абдурахманова С.З «Пайдалы таңғы ас» тақырыбында шеберлік сағатын өткізді.
Таңғы ас – бұл таңертең ағзадағы метаболикалық процестерді бастайтын стратегиялық маңызды тағам. Мінсіз таңғы ас дәмді, дайындалуы оңай, сіңімді және пайдалы болуы керек, өйткені ол бізді күн бойына қуат пен жақсы көңіл-күймен толтырады.
Бірінші қабылданған тағам салмақты бақылауға және жүрек-метаболикалық қауіп факторларына әсер етеді. Таңертең таңғы астан бас тартпайтын адамдарда стресс пен депрессия деңгейі төмен.
Пайдалы таңғы ас 3 ережеге негізделуі керек:
1.Таңғы ас көп болмауы керек, бірақ тойымды және үйлесімді болуы керек.
2.Таңғы мәзірде міндетті түрде пайдалы көмірсулар мен клетчатка болуы керек.
3.Протеин туралы ұмытпаған жөн, әсіресе спортпен айналысатын және белсенді өмір салтын ұстанатындар үшін.
Пайдалы көмірсулар – баяу көмірсулар. Көмірсулардың екі түрі бар: баяу және жылдам. Баяу көмірсулар ағзаға оларды өңдеуге көбірек энергия мен уақыт жұмсауға көмектеседі. Сонымен қатар, олардың гликемиялық жүктемесі төмен: адам ұзақ уақыт бойы қантты аз қабылдайды. Баяу көмірсулары бар өнімдерде витаминдер, клетчаткалар және минералдар көбірек болады. Баяу көмірсулар мыналарда кездеседі:
- көкөністер: жасыл салаттар, шпинат, спаржа, брокколи, гүлді қырыққабат, қияр;
- жарма: қарақұмық, сұлы жармасы, қоңыр және жабайы күріш, бидай өскіндері;
- майы аз сүт өнімдері;
жаңғақтар
Жылдам көмірсулар тәттілерде, нан-тоқаш өнімдерінде және газды сусындарда көп мөлшерде кездеседі. Бұл ағза тез ыдыратыпп, қажетті энергияны бірден алатын қарапайым қанттар. Қандағы қант деңгейі күрт көтеріліп, тез төмендейді. Тамақтанғаннан кейін 30-40 минуттан кейін адам қайтадан ашығады, шаршауды, ұйқышылдықты сезінеді, көңіл-күйдің өзгеруі мүмкін.
Жылдам көмірсулар мыналарда кездеседі:
- көкөністер: картоп, тәтті картоп, сәбіз;
- жемістер;
- жылдам жарма, мюсли, ақ күріш, гранола, таңғы ас;
- балмұздақ және сүтті десерттер;
- кез келген тәттілер мен нан өнімдері;
- чипсы,
- ақ нан;
- газдалған сусындар
Біріншісі бізге қуат пен күш береді, ал екіншісі өңделген қанттан тұратын бос калория.
Шеберлік сағатында үш тағам көрсетілді: тауықтың төс еті, көкөністер мен тәтті-қышқыл соусы қосылған фитнес лаваш, аралас омлет қосылған ірімшік және йогурт негізіндегі соуспен фитнес лаваш, сүзбе ірімшігі, бал және алмұрт қосылған сұлы құймағы. Ұн өнімдері мен нан тез көмірсулар болғандықтан, фитнес лаваш пен сұлы жармасы негізге алынды. Бірінші дәмрәсімде ақуыздар мен клетчаткаға ден қойылды. Екінші дәмрәсімде көптеген ақуыз ингредиенттері бар, бұл әсіресе белсенді өмір салтын ұстанатын жастар үшін пайдалы. Үшінші дәмрәсім оны тәттіні ұнататын студенттер үшін қолайлы, бірақ тәтті ингредиенттерден тек – бал мен фруктоза, сонымен қатар онда ақуыздар мен клетчатка да бар.
Қатысушы студенттерге таңғы асқа пайдалы тағамдарды қалай тез дайындауға болатыны анық көрсетілді. Ең бастысы, ұстаздар күні бойы қалай жігерлі жас болып, ұзақ жылдар бойы денсаулықты сақтау үшін дұрыс тамақтанудың қаншалықты маңызды екенін түсіндірді. Ұзақ ұйқыдан кейін қандағы қант деңгейі айтарлықтай төмендейді. Көмірсулар қорын мүмкіндігінше ертерек толтыру қажет, әйтпесе интеллектуалдық белсенділікке теріс әсер етіп, бүкіл күніңізді бұзуы мүмкін. Тұрақты таңғы астың болмауы балалардың зейінін, қысқа мерзімді есте сақтау қабілетін және шешім қабылдауды қиындатады. Бала өзін жайсыз сезінеді және оқуы қиындайды. Өз заманында тамаша дәрігер Гиппократ былай деген: «Біз не жейміз, сол боламыз». Ол адам аурулары дұрыс тамақтанбаудың салдары деген пікірде болды.
Студенттер шеберлік сағатын жақсы ықыласпен қабылдады: сұрақтар қойды, дайындалуға көмектесті және қорытынды жасады: 1. Асықпай таңғы ас дайындап ішу үшін оқуға немесе жұмысқа кем дегенде бір жарым сағат қалғанда тұруды үйрену керек. 2. Денсаулыққа пайдалы деп саналатын тағамдардың ішінен өзіңізге дәмді болып көрінетінін таңдап алу керек, өзіңе ұнамайтын нәрсені жеуге мәжбүрлемеген жөн. Бұл жағдайда таңғы асқа деген қажеттілік сізге психикалық ыңғайсыздықты тудырмайды.
Соңында дайындалған тағамдардың дәмін татты.
Балалар кейбір өнімдердің дәмін көріп таң қалды, мысалы, ботқадағы сұлы жармасы онша ұнамда емес, бірақ сұлы құймақ ретінде ол мүлдем басқаша қабылданады. Ал кейбір өнімдердің үйлесімі оларды қуантты.
Жиналғандардың барлығы дұрыс үйлестірілген таңғы ас белсенді күннің кілті екеніне қуана келісті!
Арнайы пәндер оқытушысы Чайка Л.Г.
Өндірістік оқыту шебері Абдурахманова С.З.
Шеберлік сыныбында Якупов Полат колледждегі оқуы туралы айтып, студенттен бастап аспазға дейінгі кәсіби аспаз болу жолындағы қадамдарымен бөлісті. Сондай-ақ аспазшы мамандығын меңгеріп, аспаз мәртебесіне жету үшін ұзақ жолдан өту керек, оның ішінде колледжде оқу, практикалық тәжірибе жинақтау, шығармашылық ізденіс және, әрине, өз ісіне деген сүйіспеншілік қажет екенін айтты.